Partihkkaliid birra

Sámegillii | På norsk | In English

Ruovttoluotta grammatihka váldosiidui.

Partihkkalat

Partihkkalat leat sojatmeahttun smávvasánit mat addet juogalágan lassimearkkašumi cealkagii. Muhtun partihkkalat fertejit álo leat nuppi posišuvnnas cealkagis: go, han, ba, bat. Dáin lea go dábálaš jearranpartihkal, go fas eará partihkkalat muitalit ahte vuosttaš cealkkalahttu lea dovddus ovdalaččas. bat geavahuvvo jearaldagain, han geavahuvvo muitalancealkagiin, go fas ba adno sihke jearaldagain ja muitalancealkagiin. De lea vel son, mii geavahuvvo jearaldagain. Dat boahtá álo jearransáni maŋis, nugo partihkal go dahje jearaldatpronomena maŋis. son ovdanbuktá imaštallama, dahje dan ahte olmmoš ii vuordde vástádusa.

  • Boahtá 'go' Máret deike?
  • Máret 'bat' boahtá deike?
  • Vuolggán 'ba' dieđusge.
  • Mas 'ba' mun dan dieđášin?
  • Dat 'han' lea boares ášši.
  • Maid 'son' Issát jurddaša?
  • Boahtá go 'son' Máret deike?

Eará partihkkalat leat omd. ge, mii geavahuvvo sihke positiiva ja negatiiva nannehussan. ge geavahuvvo negatiiva nannehussan ovttas biehttalanvearbbain. Positiiva nannehussan lea maid vejolaš geavahit nai:

  • Mun dovddan su 'ge' ustibiid.
  • Mun 'nai' vulgen fárrui.
  • In dovdda su ustibiid 'ge'.
  • Ii Máret leat hupman 'ge' singuin.

Muhtun partihkkalat leat iešbirgejeaddji sánit ovttas dainna sániin masa gusket, ja daid galgá álo čállit oktii. Dakkár leksemaid ovdamearkkat leat dieđusge, obanassiige, ja goitge.

  • Máret boahtá 'dieđusge' deike.
  • Son ii boađe deike 'obanassiige'.
  • Son boahtá deike 'goitge'.

Eará dábálaš partihkkalat leat: fal, hal, gis/ges, gal, gusto, mis, mat, hás. Golbma ovddemusa sáhttet geavahuvvot sihke jearaldagain ja muitalancealkagiin. gal, gusto, mis, mat geavahuvvojit muitalancealkagiin, ja hás ges geavahuvvo hástalusain:

  • Mana 'fal' gahpir haga, 'gal' de beasat galbmot.
  • Máret 'fal' boahtá?
  • Máret 'gal' boahtá.
  • Ii 'hal' dohko goit vuolgge?

  • Lean veaskku láhppán. Gosa dal 'gis' lean dan bidjan?
  • Duo dat 'gusto' lea ge.
  • Mun ledjen 'mis' gámahildu ala dan luoitilan.
  • Máret fárre Levdnjii, ja Gáren 'gis' fárre Detnui.
  • Áddjá gáddá ahte Jovnna 'mat' joatká boazodoalus.
  • Sirdde 'mat' veaháš dobbelii!
  • 'Hás' it duostta njuiket.